Παρασκευή 30 Οκτωβρίου 2020

Ο πρώτος πεσόντας αξιωματικός του Ελληνοϊταλικού Πολέμου

 

Κατά το ξέσπασμα του Ελληνοϊταλικού Πολέμου το χάραμα της 28ης Οκτωβρίου 1940, οι Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις διέθεταν 128 εν ενεργεία αεροσκάφη, βομβαρδιστικά και εκπαιδευτικά – βοηθητικά. Η Αεροπορία Στρατού περιλάμβανε 11 Μοίρες και 1 Ανεξάρτητο Σμήνος Παρατήρησης – Βομβαρδισμού και Δίωξης, ενώ η Αεροπορία Ναυτικού άλλες 3 Μοίρες Ναυτικής Συνεργασίας. Στο Τμήμα Στρατιάς Δυτικής Μακεδονίας του Γ’ Σώματος Στρατού υπαγόταν η 3η Μοίρα Παρατήρησης με τα 3/1 και 3/2 Σμήνη που χρησιμοποιούσε ως αεροδρόμια αποπροσγείωσης το Λεμπέτ στο Ωραιόκαστρο Θεσσαλονίκης και της Ν. Κούκλαινας (Τρίλοφου) στη Βέροια. Η Μοίρα διέθετε 16 αναγνωριστικά - βομβαρδιστικά διθέσια αεροσκάφη τύπου Henschel Hs 126K-6, γερμανικής κατασκευής, διαστάσεων (ε: 14.50, μ: 10.85, υ: 3.75) με κινητήρα ισχύος 900 hp, δυναμικότητα φορτίου βομβών 330 lb και 3 ενσωματωμένα πολυβόλα τύπου FN-Browning.

Το πρωινό της 30ης Οκτωβρίου 1940 διατάσσονται τρία πληρώματα να απογειωθούν από το αεροδρόμιο της Ν. Κούκλαινας. 1ο Πλήρωμα: Υπσγος Κων. Κωνιωτάκης (χειριστής) - Ανθσγος Δ. Βουτσινάς (παρατηρητής), 2ο Πλήρωμα: Ανθσγος Δημ. Καρατζάς (χειριστής) - Ανθσγος Αντ. Κατσιμπούρης (παρατηρητής) και 3ο Πλήρωμα: Ασμίας Λεων. Τσάντας (χειριστής) - Ανθσγος Ευ. Γιάνναρης (παρατηρητής). Σκοπός τους η από αέρος υποστήριξη του Αποσπάσματος Πίνδου (Δαβάκη). Όμως, λόγω των άσχημων καιρικών συνθηκών και της επικρατούσας ομίχλης, άλλαξαν πορεία και κινήθηκαν προς βομβαρδισμό του ιταλικού αεροδρομίου Κορυτσάς.

Κατά την διέλευσή τους πάνω από την περιοχή της Καστοριάς δύο αεροσκάφη των Τσάντα - Γιάνναρη (Σ-44) και Παπαμιχαήλ - Γεμενετζή (Σ-43) θα εμπλακούν σε αερομαχία με πέντε ιταλικά αεροσκάφη τύπου Fiat CR32 της 160ης Σμηναρχίας με επικεφαλής τον Ασμχο Zanni. Το πρώτο ελληνικό αεροσκάφος πλήττεται από τα ιταλικά πυρά και ο Ανθσγος Ευάγγελος Γιάνναρης σκοτώνεται στον αέρα. Ο χειριστής Ασμιας Λεωνίδας Τσάντας τραυματίζεται ελαφρά και επιχείρησε αναγκαστική προσγείωση στο μικρό ύψωμα Προφήτης Ηλίας (968 μ.) δυτικά του οικισμού Βασιλειάδα Καστοριάς, στις δυτικές πλαγιές του Βιτσίου. Αργότερα, το δεύτερο ελληνικό αεροσκάφος θα καταρριφθεί στις πλαγιές του Σμόλικα και ο Ανθσγος Λαζ. Παπαμιχαήλ και Επσμιας Κων. Γεμενετζής θα ακολουθήσουν τον Γιάνναρη στον ηρωικό θάνατο.

Ο Ευάγγελος Γιάνναρης (1916-1940) ήταν ο πρώτος πεσόντας αξιωματικός των Ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων (Στρατός - Ναυτικό - Αεροπορία) το πρωινό της 30ης Οκτωβρίου 1940. Είχε γεννηθεί και μεγαλώσει στην Αθήνα, φοίτησε στη Σχολή Αεροπορίας και έλαβε πτυχίο χειριστή αεροσκαφών. Ήταν μόλις 24 ετών όταν σκοτώθηκε. Μετά θάνατον έλαβε παράσημο τον Σταυρό του Ιπταμένου και προήχθη στον βαθμό του Υποσμηναγού. Ο τάφος του βρίσκεται στο Στρατιωτικό Νεκροταφείο Κοζάνης. Στο χωριό Βασιλειάδα, πάνω από το οποίο σκοτώθηκε ο Γιάνναρης, τελείται ετήσιο μνημόσυνο στα τέλη Οκτωβρίου - αρχές Νοεμβρίου και στην πλατεία του χωριού τοποθετήθηκε από την Πολεμική Αεροπορία το έτος 2007 ένα εντυπωσιακό έκθεμα - μνημείο, ένα παλιό ελληνικό μαχητικό αεροσκάφος τύπου Lockheed F-104G Starfighter (FG-734).

Συχνά αναφέρεται ο Υπολγός ΠΖ Διάκος Αλέξανδρος ως ο πρώτος πεσόντας αξιωματικός του Ελληνοϊταλικού Πολέμου, αλλά είναι ο πρώτος πεσόντας αξιωματικός του Στρατού Ξηράς. Οι πρώτοι πεσόντες του Ελληνοϊταλικού Πολέμου είναι: 

Όνομα

Μονάδα

Ημερομηνία Θανάτου

Τόπος θανάτου

Τόπος Καταγωγής

Παρατηρήσεις

Στρ ΠΖ

Τσιαβαλιάρης

Βασίλειος

51ο

Σύνταγμα

ΠΖ

28.10.1940

(ώρα 05:00)

21ο Φυλάκιο Ελληνοαλβανι-κής μεθορίου, ύψωμα Γκόλιο,

Πυρσόγιαννη Ιωαννίνων

Πιάλεια

Τρικάλων

πρώτος

πεσόντας

Υπσγος

Γιάνναρης

Ευάγγελος

3/2 Μοίρα

Παρατή-

ρησης

30.10.1940

εναέριος χώρος

Βασιλειάδας

Καστοριάς

Αθήνα

πρώτος πεσόντας αξιωματικός

Υπλγος ΠΖ

Διάκος

Αλέξανδρος

4/2 Σύνταγμα

ΠΖ

01.11.1940

(ώρα 11:30)

ύψωμα Τσούκα, Φούρκα

Ιωαννίνων

Χάλκη

Δωδεκα-

νήσων

πρώτος πεσόντας

αξιωματικός

Στρατού Ξηράς

Εφ. Ανθλγος ΠΖ

Ντάσκας

Ελευθέριος

4/2

Σύνταγμα

ΠΖ

01.11.1940

(ώρα 16:30)

ύψωμα Τσούκα, Φούρκα

Ιωαννίνων

Πλάτανος

Τρικάλων

πρώτος πεσόντας

έφεδρος

αξιωματικός

Τχης ΠΖ

Μαντούβαλος

Παναγιώτης

50ο Σύνταγμα

ΠΖ

17.11.1940

 

ύψωμα 1878, Μοράβα

Άνω Μπουλα-

ριοί

Λακωνίας

πρώτος πεσόντας

ανώτερος

αξιωματικός

 

 Οι φωτογραφίες προέρχονται από το αρχείο του Μουσείου Ιστορίας Πολεμικής Αεροπορίας (Μ.ΙΣ.Π.Α) που βρίσκεται στη διεύθυνση Μωραϊτίνη 1, Τ.Κ 17561, Π. Φάληρο, Αθήνα.

 

Το εντυπωσιακό μνημείο για τον Υποσμηναγό Γιάνναρη Ευάγγελο στην πλατεία Βασιλειάδας Καστοριάς. Ένα μαχητικό αεροσκάφος τύπου Lockheed F-104G Starfighter (FG-734).

 

Βοηθήματα

ΓΕΑ/ΔΙΑ, Λεύκωμα πεσόντων αεροπόρων Α’ (1908 – 1949), Αθήνα 1984

ΓΕΑ/ΔΙΑ, Ιστορία της Ελληνικής Πολεμικής Αεροπορίας: Η εξέλιξη της Ελληνικής Πολεμικής Αεροπορίας από την ίδρυση του Υπουργείου Αεροπορίας έως το 1940 και η δράση της κατά τον Ελληνοϊταλικό Πόλεμο (1930 – Απρίλιος 1940), τομ. Γ’, Αθήνα 1990

Η. Καρταμαλάκης, Η Αεροπορία στον Πόλεμο του ’40, Αθήνα 1990

ΓΕΣ/ΔΙΣ, Ο Ελληνοϊταλικός Πόλεμος. Η ιταλική εισβολή 28 Οκτωβρίου μέχρι 13 Νοεμβρίου (3η έκδοση), Αθήνα 2012

Ι. Χαλαστάρας, «30 Οκτωβρίου 1940…», εφ. 251 ΓΝΑ 60 (Σεπ – Οκτ 2012)

haf.gr  - Ιστότοπος Πολεμικής Αεροπορίας

dis.army.gr – Ιστότοπος Διεύθυνσης Ιστορίας Στρατού / Γενικού Επιτελείου Στρατού


Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Σχόλια με υβριστικό ή προσβλητικό περιεχόμενο δεν θα δημοσιεύονται

Back to Top