Μικρές ιστορίες 8: Το παλαιότερο κτίσμα της Καστοριάς

Η τρίκλιτη βασιλική του Αγ. Στέφανου μεταπολεμικά.

Η πόλη της Καστοριάς ιδρύθηκε στα μέσα του 6^ου αι. μ.Χ από τον βυζαντινό Αυτοκράτορα Ιουστινιανό, όπως μας πληροφορεί ο βυζαντινός χρονογράφος Προκόπιος που απαριθμούσε τις κτήσεις του[1]. Οι περισσότεροι ερευνητές συγκλίνουν στην άποψη ότι στην ακριβή θέση της Καστοριάς, προϋπήρχε η αρχαία μακεδονική πόλη Κέλετρον που σωζόταν μέχρι τη Ρωμαϊκή Εποχή, αλλά άγνωστο παραμένει το πότε ερημώθηκε. Υπολείμματα κατασκευών, προγενέστερων του 6^ου αι. μ.Χ., εκλείπουν στην πόλη. Ίσως μονάχα τα λεγόμενα «πελασγικά τείχη», κάποια θεμέλια ίχνη οχύρωσης, που βρίσκονται στην κορυφή της χερσονήσου που εισέρχεται στη λίμνη, κοντά στο εξωκλήσι του Αγ. Αθανασίου. Η χρονολόγηση των οχυρώσεων αυτών δεν είναι βέβαιο ότι τοποθετείται στην προϊστορική περίοδο, σύμφωνα πάντα με απόψεις σύγχρονων αρχαιολόγων, και απαιτούνται ανασκαφικές έρευνες προκειμένου να χρονολογηθούν ασφαλέστερα. Επίσης, στα πρώιμα Παλαιοχριστιανικά Έτη μάλλον ανήκει και ο μικρός ξεχασμένος ναός του Αγ. Ζαχαρία στις όχθες της λίμνης, όπου είναι επιτακτική η έναρξη νέων ανασκαφικών εργασιών για να αποδειχθεί αυτή την εικασία. Αν αποδειχθεί, τότε ο Αγ. Ζαχαρίας θα είναι το παλαιότερο, έστω μερικώς σωζόμενο, κτίσμα στην πόλη.

ΠΑΟΚ Καστοριάς

Καστοριά, έτος 1937.

          Η ιστορική ομάδα του ΠΑΟΚ Καστοριάς σε αναμνηστική φωτογραφία στο γήπεδο των Λιβαδιών, όπου βρίσκεται το σημερινό Εθνικό Στάδιο. Η ομάδα δημιουργήθηκε από τους Απολλωνιαδίτες πρόσφυγες μετά την εγκατάστασή τους στην πόλη και συμμετείχε σε τοπικούς αγώνες μέχρι το ξέσπασμα του πολέμου του 1940. Ως έτος ίδρυσης αναφέρεται το 1926, μαζί με τη μεγάλη ομάδα του ΠΑΟΚ Θεσσαλονίκης. Η ομάδα αγωνιζόταν με ασπρόμαυρες ριγέ φανέλες και μαύρο σορτσάκι.
          Στη φωτογραφία κάτω διακρίνονται οι ποδοσφαιριστές Παρασκευάς Κ., Βέργος Δαμ., Κινάνης Κυρ., Λίλης Γεωρ., Μαρκόπουλος Κων., Ελαιόπουλος Γεωρ., Αναστασιάδης Σπ., Κράπης Αθαν., Παπαθεοδοσίου Ελ., Μυλωνάς Θωμ. και Ζησιάδης Ζ. Πάνω διακρίνονται οι φίλαθλοι Σοφίδης Νικ., Καϊτέρης Δαμ., Καμπάκης Μιχ., Κασάπης Χρ., Ελαιόπουλος Δημ., Δόικος Μ., Ταβαντζής Κων., Ζαχαρίας, αφοί Μισδραχή, Μαλεγκάνος Γεωρ. και ζεύγος Κεραδινόπουλου - Καρόγλου.

Πηγή φωτογραφίας - Βοηθήμα

Σ. Μπουτσιάδου - Καρολίδου, Από την Απολλωνιάδα στην Καστοριά, Σύλλογος Απολλωνιαδιτών Καστοριάς - Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Καστοριάς, Θεσ/νίκη 2010

Τοπικά προϊόντα

              Η ορεινή γη της Καστοριάς προσφέρει απλόχερα τα προϊόντα της στους ντόπιους και τους επισκέπτες της. Οι κλιματολογικές συνθήκες, το υψόμετρο, ο αέρας, το χώμα, η οργάνωση και το μεράκι των παραγωγών δίνουν εκλεκτά προϊόντα που ικανοποιούν και τον πιο απαιτητικό καταναλωτή.

                
             Τα κατ’ εξοχήν φημισμένα προϊόντα που παράγονται στην Καστοριά είναι η μοναδική παγκοσμίως καστοριανή γούνα, το δέρμα και οι αμέτρητες εφαρμογές τους στην ένδυση, την υπόδηση και τη διακόσμηση. Η καστοριανή γούνα κατέχει κυρίαρχη θέση στη διεθνή αγορά λόγω της ασυναγώνιστης ποιότητας και τιμής της.

                Η βιοτεχνία της γουνοποιίας αναπτύχθηκε στην περιοχή τουλάχιστον από τα πρώτα χρόνια της Τουρκοκρατίας, σύμφωνα με τις ιστορικές πηγές. Ίσως και νωρίτερα από τη Βυζαντινή Εποχή. Για αιώνες τα μυστικά της τέχνης μεταφέρονταν από γενιά σε γενιά και ζυμώθηκαν στους οντάδες του μεσοπατώματος των καστοριανών αρχοντικών, όπου βρισκόταν τα καστοριανά εργαστήρια. Το εμπόριο γούνας ανθούσε χάρη στους πολυάριθμους Καστοριανούς της Διασποράς σε πλούσιες ευρωπαϊκές πόλεις, όπως το Παρίσι, η Λειψία, η Βενετία, η Βιέννη, το Βελιγράδι, το Βουκουρέστι και η Κωνσταντινούπολη. Μετά την απελευθέρωση το επάγγελμα του γουναρά οργανώθηκε καλύτερα με την ίδρυση του τοπικού συνδέσμου γουνοποιών. Όμως, ο πραγματικός πλούτος και η μεγαλύτερη άνθηση επήλθε στις δεκαετίες του 1970 και 1980, όταν το συντριπτικά μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού ασχολούνταν με τη γούνα. Εκατοντάδες ήταν τα εργαστήρια σε κάθε σοκάκι της πόλης. Οι εξαγωγές των καστοριανών γουναρικών αποτελούσαν ένα σημαντικό τμήμα των ελληνικών εξαγόμενων προϊόντων και πηγή συναλλάγματος. Οι οικονομικές κρίσεις των τελευταίων δεκαετιών προξένησαν ανυπολόγιστες ζημίες στους καστοριανούς μικροβιοτέχνες γούνας και δέρματος, που έχουν πλέον να αντιμετωπίσουν τον κινέζικο γίγαντα. Παρ’ όλα αυτά η ποιοτική διαφορά του καστοριανού γουναρικού παραμένει ξεκάθαρη μέχρι σήμερα.

                Κατά την περίοδο της Διεθνούς Έκθεσης Γούνας Καστοριάς στις αρχές Μαΐου, αλλά και σε όλη τη διάρκεια του έτους οι επισκέπτες μπορούν να προμηθεύονται γουναρικά από τα δεκάδες τοπικά εργοστάσια και καταστήματα γουναρικών και δέρματος. Κάθε κατάστημα διαθέτει τον δικό του εκθεσιακό χώρο, όπου μπορούν οι πελάτες να επιλέξουν αυτό που τους ενδιαφέρει από μια τεράστια γκάμα προϊόντων. Ως πρώτες ύλες χρησιμοποιούνται φυσικές γούνες ζώων, που εκτρέφονται για το σκοπό αυτό, όπως στην κτηνοτροφία. Γούνινα παλτά και ζακέτες βιζόν, τσιντσιλά, ρενάρ, αστρακάν, σβακάρα, ζιμπελίνα και λεοπάρ, δερμάτινα παλτά και παπούτσια, αξεσουάρ όπως τσάντες, καπέλα, γάντια και παντόφλες, αλλά και είδη διακόσμησης σπιτιού (χαλιά, σκεπάσματα, μαξιλάρια, αντικείμενα) είναι άμεσα διαθέσιμα σε κάθε πελάτη.

Η εμποροπανήγυρη του Άργους Ορεστικού

Τα τοπικά λουκούμια αποτελούν σήμα κατατεθέν
της εμποροπανήγυρης ήδη από τα χρόνια
του Μεσοπολέμου.

          Η «διάσημη» Εμποροπανήγυρη του Άργους Ορεστικού αποτελεί το κορυφαίο εμπορικό γεγονός σε ολόκληρη τη Δυτική Μακεδονία. Η απήχησή του ξεπερνά βέβαια τα όρια της περιφέρειας και εκτείνεται σε ολόκληρη τη Βόρεια Ελλάδα και νότια τμήματα των γειτονικών χωρών, όπως η Αλβανία και η FYROM. Κάθε χρόνο στα τέλη του Σεπτέμβρη, εκατοντάδες έμποροι από πολλά σημεία της χώρας συρρέουν στην κωμόπολη με σκοπό να εκθέσουν τα προϊόντα ή τις υπηρεσίες τους στους χιλιάδες επισκέπτες του λαϊκού αυτού πανηγυριού.

Παλιός τουριστικός χάρτης της Καστοριάς

Τουριστικός χάρτης πόλης της Καστοριάς.

Αποτελεί έναν από τους παλαιότερους (αν όχι τον παλαιότερο) χάρτη που απευθύνεται στους τουρίστες της βορειοελλαδικής πόλης, με χρονολογία έκδοσης το έτος 1967. Ο χάρτης είναι στην αγγλική γλώσσα, διαθέτει απλό κάνναβο και έχει γραφικές κλίμακες σε μέτρα και γιάρδες. Έχει σήμερα κειμηλιακή αξία καθώς αποτελεί ένα από τα πρώτα δείγματα ανάπτυξης του τουρισμού στην Καστοριά. Επίσης, μέσα από τον χάρτη μπορούμε να αντλήσουμε σημαντικά στοιχεία για την τοπογραφία της Καστοριάς στα τέλη της δεκαετίας του 1960. Στοιχεία που αντλούμε κυρίως από παλιές φωτογραφίες βλέπουμε τώρα και σε χάρτη.