Η Καστοριά με μια ματιά: Πολιτισμός - Εκδηλώσεις (Καλοκαίρι)

Χριστοπούλεια (τέλη Ιουνίου)

Τα Χριστοπούλεια είναι ένας καλοκαιρινός πολιτιστικός θεσμός που πραγματοποιείται στα τέλη Ιουνίου σε διάφορα σημεία της πόλης της Καστοριάς. Το όνομά τους προέρχεται από τον μεγάλο λόγιο ποιητή του 18ου αι. Αθανάσιο Χριστόπουλο, που γεννήθηκε στην Καστοριά. Διοργανώνεται με φροντίδα του Πολιτιστικού Συλλόγου Καστοριάς «Αθανάσιος Χριστόπουλος» και υπό την αιγίδα του Δήμου και της Περιφ. Ενότητας Καστοριάς. Στις εκδηλώσεις συμπεριλαμβάνονται: εκθέσεις ζωγραφικής, αγιογραφίας και φωτογραφίας, εκπαιδευτικές ομιλίες, παιχνίδια για παιδιά, θεατρικές και χορωδιακές παραστάσεις, αθλητικές και χορευτικές εκδηλώσεις και μουσικές βραδιές.

Κλήδωνας (24 Ιουνίου)

Ο κλήδωνας είναι ένας ακόμη πανάρχαιος εορτασμός που σχετίζεται με την αναγέννηση της ζωής και της φύσης. Εορτάζεται σε πολλές περιοχές της Ελλάδας με παραλλαγμένα έθιμα. Στην περιοχή της Καστοριάς σηματοδοτεί επίσης την έναρξη του καλοκαιριού. Η ονομασία προέρχεται από την αρχαιοελληνική λέξη «κλήδων», όπου σημαίνει μαντεία ή προφητεία. Σύμφωνα με το έθιμο τα νεαρά κορίτσια μιας γειτονιάς ή ενός χωριού συγκεντρώνονται σε κάποιο σπίτι την παραμονή της 24ης Ιουνίου, που τιμάται από την ορθόδοξη πίστη ο «καλοκαιρινός Αη-Γιάννης», δηλαδή το Γενέθλιο του Τιμίου Ιωάννη Προδρόμου. Τότε στέλνεται ένα κορίτσι να φέρει το «αμίλητο νερό», δηλαδή ένα γκιούμι με νερό (παλαιότερα από τη λίμνη) και στη διαδρομή δεν πρέπει να αρθρώσει λέξη. Τότε τα αγόρια της γειτονιάς σκάρωναν κάθε λογής πειράγματα προκειμένου να το κάνουν να μιλήσει. Παράλληλα, μετέφερουν ένα κλαδί στο σπίτι και το στολίζουν με φρούτα της εποχής, όπως κεράσια, κορόμηλα, ροδάκινα και βερίκοκα, ενώ στην κορυφή στερεώνουν ένα λουλούδι, συνήθως γιαννάκι. Στο γκιούμι με το νερό ρίχνει κάθε κορίτσι κάποιο κόσμημα και τυλίγεται με ένα κόκκινο πανί. Τότε τραγουδούν και χορεύουν όλες γύρω από τον κλήδωνα και το γκιούμι τα παραδοσιακά τραγούδια της γιορτής και δέχονται τα κεράσματα. Αργότερα όταν βγει το κόσμημα από το νερό θα προφητεύσει στην καθεμιά ποιον θα παντρευτεί, καθώς το βράδυ θα τον δει στο όνειρό της. Στο Άργος Ορεστικό τα κορίτσια ντύνονταν νυφούλες και πηγαίναν όλες μαζί στις βρύσες της πόλης, όπως και στην Κλεισούρα όπου ονομάζεται Γκαλιάτα. Τις τελευταίες δεκαετίες το έθιμο του κλήδωνας έχει ατονήσει κάπως και διοργανώνεται περιστασιακά μόνο από κάποιους συλλόγους. 

Λιμναίες πολιτιστικές πτυχές Δισπηλιού (τέλη Ιουνίου)

Οι πολιτιστικές εκδηλώσεις πραγματοποιούνται τα τελευταία χρόνια από τον τοπικό πολιτιστικό σύλλογο στον χώρο του Λιμναίου Οικισμού. Εδώ εμφανίζονται αρκετά παραδοσιακά χορευτικά συγκροτήματα και ορχήστρες στα γρασίδια πλάι στη λίμνη.

Εμποροπανήγυρη Μεσοποταμίας (τέλη Ιουνίου - αρχές Ιουλίου)

Η εμπορική πανήγυρη της Μεσοποταμίας διοργανώνεται κάθε έτος στα τέλη Ιουνίου και αρχές Ιουλίου από τον Δήμο Καστοριάς εν όψει της εορτής των Αποστόλων Πέτρου και Παύλου, πολιούχων της κωμόπολης. Εκεί, ο επισκέπτης θα δει υπαίθριους στεγασμένους πάγκους με ενδύματα, υποδήματα, τρόφιμα και εργαλεία, πολλές ταβέρνες και ένα μικρό λούνα παρκ. Επίσης, πραγματοποιούνται παράλληλες πολιτιστικές εκδηλώσεις.

Mediterranean Culture Festival (τέλη Ιουνίου - αρχές Ιουλίου)

Αυτό το Φεστιβάλ Πολιτισμού και Γαστρονομίας πραγματοποιείται συνήθως στα τέλη Ιουνίου ή τις αρχές Ιουλίου στο ιστορικό κέντρο της πόλης, σε χώρους της πλατείας Κουμπελίδικης. Διοργανώνεται τα τελευταία 4 χρόνια με την φροντίδα του Πολιτιστικού Συλλόγου «Το Τσαρσί». Περιλαμβάνει μουσικές συναυλίες και χορευτικές εκδηλώσεις, εκθέσεις, γαστρονομικά event, παρουσιάσεις τοπικών προϊόντων, δράσεις για τα παιδιά.

Smixi Forest Festival (αρχές Ιουλίου)

           Αποτελεί έναν νέο θεσμό που διοργανώνεται στις αρχές Ιουλίου από το Σύλλογο Περιβαλλοντικής και Πολιτιστικής Ανάπτυξης «Σμίξη», με την υποστήριξη του Δήμου Άργους Ορεστικού, που φιλοδοξεί να εδραιωθεί ως ένα εναλλακτικό φεστιβάλ που θα προσελκύσει κυρίως νεανικό κοινό. Ο νεοσύστατος σύλλογος ιδρύθηκε από δραστήριους νέους του Άργους Ορεστικού, που εκτός το φεστιβάλ έχουν αναλάβει διάφορες δράσεις για το περιβάλλον και τον πολιτισμό. Οι διήμερες μουσικές εκδηλώσεις περιλαμβάνουν συνήθως συναυλίες με νεανικά σχήματα, dj’s, αλλά και γνωστά ονόματα, που παίζουν σε rock, ska, funk, balkan και folk ρυθμούς, όπως και παράλληλες δραστηριότητες για παιδιά και μεγάλους. O χώρος των εκδηλώσεων είναι το αναμορφωμένο δασάκι του Άργους Ορεστικού, πλάι στις όχθες του Αλιάκμονα ποταμού

Ορέστεια (τέλη Ιουλίου)

        Τα Ορέστεια αποτελούν πολιτιστικές εκδηλώσεις που διοργανώνονται το τελευταίο δεκαπενθήμερο του Ιουλίου από τον Δήμο Άργους Ορεστικού, εν όψει της εορτής της πολιούχου Αγίας Παρασκευής στις 26 Ιουλίου. Οι εκδηλώσεις περιλαμβάνουν εικαστικές εκθέσεις, μουσικές συναυλίες και χορευτικές παραστάσεις. Στα πλαίσια των εορτασμών εντάσσεται και το χορωδιακό φεστιβάλ που μετρά ιστορία 20 ετών.

Xfest (τέλη Ιουλίου)

             Το νεανικό φεστιβάλ Xfest διοργανώνεται τα τελευταία χρόνια από την δραστήρια ομάδα Omixli Crew με την αιγίδα του Δήμου και της Περιφερειακής Ενότητας Καστοριάς. Έχει τριήμερη διάρκεια και πραγματοποιείται στους ανοιχτούς χώρους του Δημοτικού Ναυταθλητικού Κέντρου Καστοριάς (ΔΗ.ΝΑ.Κ.), στην είσοδο της πόλης και πλάι στη λίμνη. Στη σκηνή του Xfest εμφανίζονται νεανικές μπάντες που παίζουν σε διάφορους σύγχρονους ρυθμούς, όπως και dj’s που παίζουν κυρίως ηλεκτρονική μουσική. Παράλληλα, ο επισκέπτης θα συμμετάσχει ή θα δει πολλά εντυπωσιακά extreme sports να πραγματοποιούνται από τα μέλη του Omixli Crew: Water tubes, Jet ski, Wakeboard, Canoe Cayak, Trial bike, Snowboard και πολλά ακόμη που θα συναρπάσουν τον καθένα.

River Party (αρχές Αυγούστου)

      Στο Νεστόριο και πλάι στις όχθες του Αλιάκμονα ποταμού διοργανώνεται κάθε χρόνο το μεγαλύτερο μουσικό και κατασκηνωτικό γεγονός της Ελλάδας με δεκάδες χιλιάδες επισκέπτες κάθε έτος. Διαρκεί 5 ημέρες και κορυφώνεται το πρώτο σαββατοκύριακο κάθε Αυγούστου. Η ιστορία του ξεκινά το 1978, όταν μια παρέα εφήβων από το Νεστόριο διοργάνωσε το πρώτο της πάρτυ για να υποδεχτεί παιδιά Νεστοριτών μεταναστών στην Αμερική. Με τη συνοδεία κιθάρων, πικ-απ, ποτών και μιας... μπαλαντέζας μήκους 500 μ. πήρε σάρκα και οστά το πρώτο ερασιτεχνικό πάρτυ. Η μορφή αυτή διατηρήθηκε μέχρι το 1985, όταν για πρώτη φορά εμφανίστηκε κάποιο «μεγάλο όνομα» στη σκηνή δίπλα στο ποτάμι, το ροκ συγκρότημα Τρύπες. Έκτοτε το πάρτυ απέκτησε πιο μαζικό χαρακτήρα και τη διοργάνωσή του ανέλαβε ο Δήμος Νεστορίου. Για πολλά χρόνια παρέλασαν από τη μουσική σκηνή του River Party εκατοντάδες ονομαστοί καλλιτέχνες κάθε μουσικού είδους: rock, έντεχνο, λαϊκό, ρεμπέτικο, pop, altenative, reggae, jazz, punk, funky, swing, rap, low bap, ska, indie. 

Τα τελευταία χρόνια το φεστιβάλ διοργανώνεται από ιδιωτική εταιρεία με πλήθος παράλληλων εκδηλώσεων και happenings, όπως κολύμπι στα καθαρά νερά του ποταμού, κανόε καγιάκ, ράφτινγκ, ορειβασία, αναρρίχηση, αλεξίπτωτο πλαγιάς, τοξοβολία, σκοποβολή,  τραμπολίνο, παιχνίδια προσανατολισμού, εκθέσεις και παιχνίδια για παιδιά. Οι τέσσερις ζώνες κατασκήνωσης ανάμεσα στα δέντρα και οι υπόλοιπες υποδομές καταλαμβάνουν μια έκταση 300 στρεμμάτων σε μια μοναδική τοποθεσία που κυριαρχούν τα εντυπωσιακά βράχια και οι δίνες του ποταμού. Πλέον υπάρχουν διάφορες παράλληλες σκηνές εκτός από την κεντρική, όπου εμφανίζονται διαφορετικά σχήματα. Οι υποδομές εστίασης και αναψυχής είναι επίσης πλήρεις, καθώς υπάρχει εστιατόριο, υπαίθριες ταβέρνες, καφέ και μπαρ. Το River Party αποτελεί αναμφίβολα έναν από τους δημοφιλέστερους νεανικούς προορισμούς στο μέσον του καλοκαιριού.

Αντάμωμα απανταχού Κλεισουριέων - Τρανός χορός - Βαλμάς 

(αρχές - μέσα Αυγούστου)

Το πρώτο Σαββατοκύριακο του Αυγούστου συγκεντρώνονται οι Κλεισουριείς από κάθε γωνιάς της χώρας και το εξωτερικό και διοργανώνουν γλέντι στην πλατεία του οικισμού. Την επομένη, ημέρα Κυριακή, γίνεται πανηγυρικός εκκλησιασμός στο εξωκλήσι του Αγίου Μάρκου. Στην εορτή της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος εορτάζονταν παλαιότερα το έθιμο Μπισνακού, κατά το οποίο οι νύφες του χωριού μαζί με τις πεθερές τους πήγαιναν στην εξοχική τοποθεσία Μπιλιάνι όπου έστηναν γλέντι. Τα τελευταία χρόνια καθιερώθηκε στα πλαίσια του ανταμώματος και το Αρκούδα Πάρτυ, ένα φεστιβάλ με ροκ και λαϊκές συναυλίες στην τοποθεσία Ρούγκο.

              Ακόμη, τις ημέρες του Δεκαπενταύγουστου διοργανώνεται ο τρανός χορός και το έθιμο του βαλμά. Ο τρανός χορός (βλαχ. κόρλου μάρι) είναι ο παραδοσιακός βλάχικος χορός, που χορεύεται σε πολλά μέρη της Ελλάδας. Αποτελούσε χορό των βλάχων κτηνοτρόφων που γιόρταζαν με τον τρόπο αυτό το τέλος της περιόδου βοσκής. Σε αυτόν συμμετέχουν εκατοντάδες άντρες και γυναίκες κατά ηλικιακή σειρά. Αυτός ήταν και ένας τρόπος να δείξουν τη λεβεντιά και τις ικανότητές τους στο τραγούδι και τον χορό, όσο οι πιο νεαροί αντάλασσαν βλέμματα με τις όμορφες κοπέλες που επιθυμούσαν. Στην Κλεισούρα ο χορός πραγματοποιούνταν παλαιότερα στην πλατεία Τσιαΐρι, ενώ σήμερα στην κεντρική πλατεία του Αγίου Νικολάου. 

                Τέλος, το έθιμο του βαλμά αποτελεί ένα ψυχαγωγικό θεατρικό δρώμενο που γίνεται τη 16η Αυγούστου, κατά το οποίο οι άνδρες πιάνονται από τα ζωνάρια και γυρνούν ένα κύκλο. Ο πρώτος παριστάνει τον αφέντη κεχαγιά, οι ενδιάμεσοι τα άλογα και τις φοράδες και ο τελευταίος τον βοσκό βαλμά. Οι αστείες απαντήσεις που δίνει ο βαλμάς στις ερωτήσεις του κεχαγιά για τα άλογά του αποτελούν την αφορμή να τον χτυπήσει με ένα λουρί. Ο βαλμάς προσπαθεί να ξεφύγει συμπαρασέρνοντας όλους τους υπόλοιπους του χορού και προκαλώντας γέλια στους παρισταμένους.

Δραγούμεια (μέσα -τέλη Αυγούστου)

Οι πολυήμερες πολιτιστικές εκδηλώσεις Δραγούμεια πραγματοποιούνται συνήθως την τρίτη εβδομάδα του Αυγούστου στο Βογατσικό για τα «εννιάμερα της Παναγιάς». Περιλαμβάνουν μουσικές και χορευτικές εκδηλώσεις, εκθέσεις, θεατρικές παραστάσεις και παιδικά παιχνίδια. Διοργανώνεται από τους τοπικούς συλλόγους στην πλατεία και τα σχολεία του χωριού.

Γιορτές τοπικών προϊόντων

Γιορτή καστοριανού ψαριου στο Απόζαρι (τέλη Ιουνίου - αρχές Ιουλίου)

Η τριήμερη γιορτή καστοριανού ψαριού διοργανώνεται από το 2000 κάθε καλοκαίρι στην πλατεία του Απόζαρι από τον ομώνυμο πολιτιστικό σύλλογο. Περιλαμβάνει φυσιολατρικές και ιστορικές περιηγήσεις, ομιλίες για το λιμναίο οικοσύστημα, διαγωνισμούς ψαρέματος και λεμβοδρομίες με καστοριανά καράβια (βάρκες), ροκ και λαϊκές βραδιές με προσφορά τοπικών λιμνίσιων ψαριών, όπως γουλιανοί, γριβάδια, τούρνες και περκιά.

Γιορτή μανιταριού στην Οξυά (μέσα Ιουλίου)

Στον ορεινό οικισμό Οξυά του Βιτσίου διοργανώνεται από το 1992 μονοήμερη γιορτή μανιταριού. Τα άγρια μανιτάρια του βουνού (κυρίως βωλίτες) θεωρούνται κορυφαίο έδεσμα και προσφέρονται δωρεάν στο πανηγύρι. 

Γιορτή τσαγιού στον Γράμμο (μέσα Ιουλίου)

Από το 2007 πραγματοποιείται η γιορτή τσαγιού στον οικισμό Γράμμος σε υψόμετρο 1400μ. Οι επισκέπτες έχουν τη δυνατότητα να δοκιμάσουν το υπέροχο ευεργετικό τσάι που φύεται στις γύρω πλαγιές και να γευτούν τα ντόπια κρεατικά.

Γιορτή πατάτας στον Πολυκέρασο (τέλη Ιουλίου)

Η γιορτή πατάτας καθιερώθηκε το 2001 στον μικρό παραδοσιακό οικισμό Πολυκέρασος, ψηλά στο όρος Βίτσι. Προσφέρονται εκλεκτές ορεινές πατάτες που καλλιεργούνται στο βουνό σε ένα γλέντι με πολλή μουσικό και χορό.

Γιορτές φασολιού στον Μελισσότοπο, τα Λακκώματα και τον Γέρμα

(τέλη Αυγούστου – αρχές Σεπτεμβρίου)

Τρεις οικισμοί που είναι άμεσα συνυφασμένοι με την παραγωγή των εκλεκτών καστοριανών φασολιών εορτάζουν κάθε χρόνο στα τέλη Αυγούστου ή τις αρχές Σεπτεμβρίου το τοπικό αυτό προϊόν. Τα φασόλια πλακέ, γίγαντες και ελέφαντες Καστοριάς είναι γνωστά στο πανελλήνιο για τη μοναδική ποιότητα και γεύση τους. Οι τοπικοί σύλλογοι των οικισμών αυτών εκθέτουν και προσφέρουν δωρεάν φασόλια στους επισκέπτες.

Γιορτή μήλου στην Πολυκάρπη (τέλη Αυγούστου - αρχές Σεπτεμβρίου)

         Η τριήμερη γιορτή μήλου γίνεται στο παραλίμνιο χωριό Πολυκάρπη στις αρχές Σεπτεμβρίου από τον τοπικό σύλλογο. Στη διάρκεια των εορτασμών εμφανίζονται πολλά χορευτικά συγκροτήματα από διάφορες περιοχές, εκτίθενται και προσφέρονται τα τοπικά ορεινά μήλα της περιοχής και πραγματοποιούνται εκθέσεις ζωγραφικής και διαγωνισμοί ζαχαροπλαστικής με βάση το μήλο. Η παραδοσιακή μουσική της Μακεδονίας κυριαρχεί σε έναν καταπράσινο διαμορφωμένο χώρο δίπλα στη λίμνη. 

Τοπικές εορτές - Πανηγύρια

Ιούνιος

11 - Αγίων Πάντων: συνοικία Νταϊλάκη Καστοριάς

μέσα Ιουνίου: Κεφαλάρι

25 - Αγίου Διονυσίου εκ Κορησού: Κορησός

29 - Αγίων Αποστόλων Πέτρου & Παύλου: Μεσοποταμία

30 - Σύναξη των Αγίων Δώδεκα Αποστόλων: Βογατσικό

Ιούλιος

1 - Αγίων Αναργύρων: Ι.Μ. Αγ. Αναργύρων Μελισσοτόπου, Κρανοχώρι

αρχές Ιουλίου - Ασπροκκλησιά

7 - Αγίας Κυριακής: Αγία Κυριακή, Σπήλαια

μέσα Ιουλίου: Αμπελοχώρι, Κωσταράζι, Μακροχώρι

17 - Αγίας Μαρίνας: Οινόη

20 - Προφήτη Ηλία : Άγιος Ηλίας, Άργος Ορεστικό, Απόσκεπος, Ασπρονέρι, Βασιλειάδα, Βογατσικό, Ι.Μ. Προφ. Ηλία Μελά, Καστοριά, Νέα Κοτύλη, Σιδηροχώρι

26 - Αγίας Παρασκευής: συνοικίες Άργους Ορεστικού, Βογατσικό, Επταχώρι, Ιεροπηγή, Ι.Μ. Αγ. Παρασκευής Βασιλειάδας, Κεφαλάρι, Κρεπενή, Κυψέλη, Μανιάκοι, Πεύκος, Ποριά

27 - Αγίου Παντελεήμονος: Νέος Οικισμός Κορεστίων

τέλη Ιουλίου: Κορομηλιά

Αύγουστος

6 - Μεταμόρφωση Σωτήρος: Μεταμόρφωση, Χρυσή

7 - Οσίου Νικάνωρος: Χλόη 

μέσα Αυγούστου: Λάγκα

15 - Κοίμηση Θεοτόκου: Αγία Άννα, Ακόντιο, Αμπελόκηποι, Ανθηρό, Απόσκεπος, Άργος Ορεστικό, Βέργας, Βράχος, Γέρμας, Γιαννοχώρι, Γράμμος, Διποταμία, Ζευγοστάσιο, Ι.Μ. Παναγίας Μαυριώτισσας, Καστανόφυτο, Κάτω Νεστόριο, Κάτω Πτεριά, Κορησός, Κρύα Νερά, Λειβαδοτόπι, Λιθιά, Μαυροχώρι, Μελάνθιο, Μητρόπολη Καστοριάς, Μονόπυλο, Νεστόριο, Οινόη, Πεντάβρυσος, Πευκόφυτο, Ποριά, Σλήμνιτσα, Στενά, Τοιχιό, Τσάκονη, Φωτεινή

24 - Αγίου Κοσμά Αιτωλού: Γέρμας, Ιεροπηγή, Καστοριά

29 - Αποτομή Τίμιας Κεφαλής Ιωάννου Προδρόμου: Βοτάνι

31 - Τιμίας Ζώνης Θεοτόκου: Ι.Μ. Παναγίας Φενρωμένης Αγίας Κυριακής



Εκδηλώσεις μνήμης

Εκδηλώσεις μνήμης για τους πεσόντες του Δημοκρατικού Στρατού (15 Ιουλίου)

Κατά τον Εμφύλιο Πόλεμο, την 15η Ιουλίου 1947 έλαβε χώρα μια σφοδρή μάχη του Εθνικού με τον Δημοκρατικό Στρατό στο ύψωμα Πύργος Κοτύλης. Η μάχη αυτή έληξε με νίκη του Εθνικού Στρατού και τη θυσία τριών ανταρτών του ΔΣΕ που αυτοκτόνησαν στον θεόρατο γκρεμνό στη θέση Χάρος Κοτύλης για να μη πιαστούν αιχμάλωτοι. Το Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας έχει ανεγείρει μνημείο στο σημείο, όπου κάθε χρόνο τιμά τους πεσόντες του Δημοκρατικού Στρατού με ομιλίες και λαϊκό γλέντι.

Εκδηλώσεις μνήμης για τους πεσόντες του Εθνικού Στρατού (τέλη Αυγούστου)

Στα τέλη Αυγούστου διοργανώνονται κάθε έτος εκδηλώσεις από την ένωση Απόστρατων Αξιωματικών Στρατού για την μνήμη των πεσόντων του Εθνικού Στρατού κατά τον Εμφύλιο Πόλεμο. Παράλληλα, εορτάζεται και η λήξη του πολέμου, που έγινε στα τέλη Αυγούστου 1949. Οι εκδηλώσεις γίνονται στο επιβλητικό μνημείο κοντά στην κορυφή του Βιτσίου.